Het is een drukke ochtend als we op vrijdag 28/12/’18 op bezoek gaan bij Djar Djal in Thiès. Verschillende groepen talibés komen zich ontspannen en wat eten in het project. Nieuwsgierige blikken alom, zeker als je de smartphone bovenhaalt. Gewillig poseren de talibés voor een fotoshoot. ’t Is toch steeds een contrast tussen de vrolijkheid en de uitgelatenheid van de kinderen en het weten dat hen praktisch alle kinderrechten worden ontzegd.

In een gesprek met Pape Omario Lo, de verantwoordelijke en monitor van het project, polsen we naar een stand van zaken. De kinderen komen van drie daara’s in de buurt van Thiès. Als ze in het project aankomen, hebben ze dikwijls al uren gestapt en gebedeld. In het project is er ruimte voor sport en spel, kunnen ze hun hart luchten, krijgen ze verzorging en ondersteuning. Het project krijgt stilaan meer bekendheid, ook in de buurt. Er zijn buurtbewoners die bijvoorbeeld elke dag 2 stokbroden brengen voor de talibés. Of zorgen voor de traditionele ‘lach’ op vrijdag, een gierstmaaltijd met yoghurt. Er is dus vanuit de lokale gemeenschap ondersteuning van de kinderen, veelal in de vorm van giften en aalmoezen, maar er wordt nog steeds zeer weinig gedaan aan de structurele aanpak van het probleem. Er zijn wetten, maar die worden niet toegepast… In elk geval betekent het project een safe house voor de kinderen. Ze weten waar ze terechtkunnen als ze in nood zijn en hulp nodig hebben. Dit is al een heel belangrijk gegeven. We kunnen op die manier toch al het verschil maken voor veel van deze kinderen.

Ibrahima, de ex-talibé die sinds een tijdje in het project verblijft, stelt het goed. Hij wordt opgeleid als kleermaker bij een couturier in de stad. Dankzij het project beschikt hij zelf ook over een naaimachine. Hij maakt al eigen ontwerpen en heeft ondertussen zelf een aantal klanten. Zijn leraar ondersteunt hem in zijn opdrachten. Zijn ontwerpen post hij regelmatig op Facebook. Hij maakt die van allerlei overschotjes van textiel. Hij is erg gedreven om er iets van te maken. Hij is fier op zijn ontwerpen en straalt dit ook uit. Afspraak met Ibrahima is dat hij nog een tijdje bij Djar Djal kan verblijven. Tot hij op eigen benen kan staan. Hij heeft ondertussen ook een belangrijke rol in het project. Hij helpt Pape met de opvang van de talibés vooraleer hij naar zijn werkplaats gaat. Hij helpt het huis en de tuin te onderhouden. Op zondag komen zijn vrienden (ex-talibés) samen in het project. Het vormt zowat zijn surrogaat-familie. Zijn echte familie woont immers in Guinée-Conakry.

Net zoals bij ATAX in Yoff met hun programma ‘Un talibé, un métier’ (of: ‘Elke talibé zijn beroep’) wil men in Djar Djal graag verder werken aan mogelijkheden om ex-talibés te vormen en op te leiden om hen betere kansen te bieden op de arbeidsmarkt, maar hen ook te leren om zelf een bedrijfje op te zetten. De economische situatie in Senegal is immers zodanig dat er weinig jobs zijn voor heel wat potentiële kandidaten. Het is dan zaak om zelf werk te creëren. Dit is uiteraard makkelijker gezegd dan gedaan, maar toch worden er in Senegal door heel wat jongeren interessante initiatieven genomen. Die initiatieven krijgen dan navolging. Zo zijn jongeren bezig met het kweken van kippen of ze starten een klein tuinbouwbedrijfje op.

Djar Djal wil dit stimuleren. De association heeft een stuk landbouwgrond in de gemeente Notto op een 8-tal km van Thies ter beschikking. Het terrein ligt in een vruchtbare, makkelijk toegankelijke landbouwzone. De grondwaterlaag is niet diep. Doel is om een kleinschalig gemengd tuinbouwbedrijf op te starten dat enerzijds financiële middelen genereert maar anderzijds ook (ex-)talibés de kans biedt om mee te werken in het bedrijf om op die manier de stiel te leren. Op jaarbasis kunnen 5 (ex-)talibés op die manier een opleiding volgen. Van zodra ze zelfstandig een bijdrage leveren aan het werk, ontvangen ze een beperkte vergoeding. Djar Djal voorziet verder een tussenkomst in de transportkosten. Er wordt gefocust op het telen van uien en pepers. Daarnaast worden er vleeskippen gekweekt. Ondertussen is het terrein omheind, is er een gebouw geplaatst om de vleeskippen te kweken en is er ook een gebouw gezet voor overnachting. De rest van het terrein is ontdaan van onkruid ed. Er zijn bomen geplant en struiken. Er is een ‘business plan’ opgesteld met een detail van kosten en mogelijke winstmarge. Djar Djal zorgt voor de grond en de infrastructuur op het terrein, Afractie voorziet een opstartkost voor de opstart en de vergoeding voor de ex-talibés die opgeleid worden in het project. Het terrein is klaar voor gebruik. Een eerste lading kuikens wordt binnenkort verwacht.

Bij ons laatste bezoek aan Senegal en de projecten, hielden we ook halt bij ‘Sport pour tous Djar Djal’, een voetbalploeg in Grand Mbour. Met steun van Djar Djal (en met een financiële injectie via crowdfunding van Czar, de productiemaatschappij achter de film ‘Un Ange’ die binnenkort het filmfestival in Oostende opent) wordt de ploeg door professionele coaches ondersteund. We woonden een training bij, werden voorgesteld aan de ploeg en hadden een lang gesprek met Jean Marc, één van de coaches en de bezieler achter het project. Een samenvatting van zijn visie en aanpak:

‘Sport pour tous’ wil graag een ploeg zijn die de spelers op een kwaliteitsvolle manier ondersteunt, zowel persoonlijk als sociaal. De spelers komen uit kansarme gezinnen of zijn talibé (bedelkind). De voetbalploeg heeft als doel de jongeren (12j tot 18j) de kans te geven mee te spelen in een ploeg die geleid wordt door ervaren voetbalcoaches en aandacht heeft voor hun persoonlijke en sociale context. Respect en inzet zijn belangrijk, niet alleen op het veld, maar ook op school, in de buurt en in de vriendenkring.

De coaches hebben vanuit vorige projecten ervaren dat deze waarden niet haaks staan op het uitbouwen van een sterke voetbalploeg, integendeel. Ze willen streven naar een ploeg met continuïteit en weinig verloop. Ze werken hieraan door de spelers goed te ondersteunen en te begeleiden met advies op en naast het veld.

De ploeg wil aan de spelers structuur geven door op vaststaande tijdstippen trainingen en wedstrijden te voorzien zodat ze iets hebben om naar uit te kijken, trots kunnen zijn op hun prestaties, zich ontwikkelen en een doel voor ogen hebben. Het spel is belangrijk, maar niet het belangrijkste. Samen iets opbouwen, elkaar waarderen en respectvol behandelen staat centraal. In die zin is het voetbalspel meer een methodiek om te groeien en sterker te staan in het leven.

De trainingen gaan door op de terreinen van de school CEM Grand Mbour en op het terrein van de buurt Kaniguy, eveneens in Grand Mbour gelegen. De twee ervaren voetbalcoaches motiveren de spelers om het beste van zichzelf te geven in het spel door een voorbeeldrol op te nemen en bv demonstraties te geven. Centraal staat hierin de aandacht voor de individuele kwaliteiten en het niveau van de unieke speler. Dit wordt steeds gerespecteerd.

Tijdens het schooljaar wordt er getraind op woensdag en zondag, van 17u tot zonsondergang (rond 19u). Tijdens de schoolvakanties worden de trainingen uitgebreid: op dinsdag van 7u30 tot 9u30 op het strand en ’s avonds op één van beide terreinen. Op woensdagavond wordt dan een match voorzien, en op vrijdag en zaterdag terug een ochtend- en avondsessie.

Ondertussen is de ploeg al volop aan het trainen. 23 potentiële Ronaldo’s op het veld! Er werd nieuw oefenmateriaal gekocht in Dakar (netten, voetballen, kegels,…). Vanuit België zijn ook al heel wat voetbalkleren gekomen. Rest nog genoeg voetbalschoenen te vinden voor de 23 spelers… .

De Kerst- en Nieuwjaarsperiode is een fantastische tijd om in Senegal door te brengen. Goed weer (niet te warm – volgens Senegalezen eerder ‘koud’), fijne, maar niet overdadige feesten, even weg van alle Westerse drukte. Een goede periode ook om even de balans op te maken en samen met de projectmedewerkers naar het volgende jaar te kijken. Wat opvalt is de veelheid aan initiatieven en acties die het afgelopen jaar werden genomen en nu in uitvoer gaan. Dit laatste vraagt de nodige afstemming, coördinatie en budgettering. Wat tijd vraagt en kritische reflectie, wat soms indruist tegen het actiegerichte karakter van onze organisaties, maar koken kost nu éénmaal geld 🙂

De werken bij Djar Djal in Thies zijn zo goed als voltooid. De bedelkinderen kunnen binnenkort gebruik maken van nieuwe toiletten en douches en de ex-talibés kunnen hun intrek nemen in hun kamer. Om de ex-talibés permanent op te kunnen vangen zijn we nog op zoek naar bijkomende financiële ondersteuning. We hopen dat het ingediende subsidiedossier bij 11.11.11 wat soelaas gaat brengen. Fingers crossed. Verder is het kader voor de opvang van de ex-talibés nu duidelijk omschreven. Er zijn leefregels bepaald en er kunnen enkel jongens verblijven die daadwerkelijk een opleidingstraject volgen om een beroep aan te leren.

In Mbour hebben we gesprekken gevoerd met Jean-Marc, een ervaren voetbalcoach. Met steun van het crowdfunding- en filmproject Un Ange kunnen we een paar jaren een quasi professionele coach laten werken met een voetbalploeg van kansarme, lokale jongeren uit Grand Mbour. Er werd al heel wat voetbalkledij ingezameld via o.a. een FB-actie van neefje Wout uit Meldert. En heel wat van die voetbalkledij belandde al in Senegal. Vanaf einde januari startten de trainingen terug op. Drie maal per week wordt op een beschikbaar veld getraind. De coach bekijkt het spel als een middel om jongeren te leren samenwerken, doelen na te streven, discipline bij te brengen en het zelfvertrouwen en zelfbeeld van de jongeren te versterken. Hij heeft op dit ogenblik vooral nood aan trainingsmateriaal. We volgen de opstart en evoluties op de voet op en zijn benieuwd naar hun resultaten 🙂 Ook in Atax in Yoff is voetbaltalent aanwezig. De nieuwe kok Clédor is een oud-speler van de nationale voetbalploeg van Senegal! Elke donderdagvoormiddag kan je hem vinden op het strand van Yoff waar hij aan de bedelkinderen die willen voetbaltraining geeft.

Bij Atax en Djar Djal werken ze ondertussen verder aan het verhogen van de opleidings- en ontwikkelingskansen voor de bedelkinderen. Vooral oudere talibés tonen de drang om een beroep te leren en zelf geld te verdienen. Ze zijn echter geen schoolse omgeving gewoon. De leermethode moet dan ook zeer praktijkgericht en onmiddellijk in de praktijk toepasbaar zijn. Bij Atax organiseren ze workshops rond diverse beroepen van zodra een aantal talibés interesse tonen. Zo worden introductieworkshops gegeven rond kleren maken, elektriciteit, metsen, vloeren leggen en binnenkort ook lassen. Voor deze laatste workshop hebben we een mooie gift ontvangen van € 400 om veiligheidsmateriaal te kopen. Bij Djar Djal maken ze ex-talibés warm om een beroep te leren via het systeem van leerjongen. Er wordt actief gezocht naar mogelijkheden via een netwerk van leermeesters. De projecten wisselen hieromtrent ook informatie uit en delen materiaal. Zo mocht Djar Djal van Atax recent een stikmachine ontvangen als ondersteuning voor de ex-talibés die graag de opleiding kleermaker willen volgen.

Heel wat in beweging dus. In de volgende nieuwsbrieven zoemen we dieper in op de verschillende deelprojecten. We keep you informed!